Culture
Faire une place aux femmes remarquables
Data honetan argitaratua
En onze panneaux, cette exposition retrace le parcours de femmes remarquables qui feront ensuite l'objet d'un recueil, base de données que la population est invitée à compléter. Par ce biais, les Bask'Elles entendent rendre hommage à des représentantes du sexe féminin souvent restées dans l'ombre, mais également influer sur l'attribution de noms par les commissions de toponymie. En effet, à l'heure actuelle, 5 % seulement des noms de places ou de rues portent des noms de femmes.
Itzaletik atera berri diren emazteen artean, badira hamahiru erresistente baionar. Bask'Elles elkarteko kidea den Michaëlla Clapissonek, Departamenduko Artxibategietan ikerketak eramanez, Franck Moreauren gutuna aurkitu du. Abokatuen Elkargoburu eta Baionako Tokiko Liberazio Batzordeburu, Moreauk 1944ko abenduan emazte horien isilpeko ekintzen ezagutarazteko, Berrantolaketa politikoaren Lehendakariari igorri zion gutuna. Emazte bakoitzaren rola zoin izan zen azaltzen zuen gutunak. Adibidez, Coralie Labourdette moda sortzaileak Espainia karrikako 19an zuen bizitegia, Urruña, Paris eta BBCren arteko komunikazioetarako postontzi gisa erabili zuten. "1943an eta 1944an, Baionako erresistentziaren elkargunea zen haren apartamentua. Han biltzen ziren jantziak, farmazia-produktuak, loturak, hainbat tresna mediko eta makirako dirua", zehazten du Franck Moreauk.
Amélina-Ermeline Devant-Legall, Errepublika Plazan finkatu okinak, preso iheslariak eta Intelligence Serviceko kideak irin-zakuen gibelean gordetzen zituen okupazioaren denboran alemaniarrek bere etxea konfiskatu zutelarik.
Ihardukitze ekintzak
Mezu horretan beste erresistente batzuen ekintza ezkutuak deskribatzen dira, eta, ikerketak fintzeko, Bask'elles elkarteak familiekin harremanetan sartu nahi du. Madame Piazzaren izena, "zoinen jatetxea frantses ihiztatuentzat edo Espainiarako bidean iragaten zirenentzat egiazko geriza izan baitzen", Dédéréde eta Barros Andereen izenak aipatuak dira besteak beste, "horniduran lan eginez, erresistentziarako ehunka elikadura-txartel faltsu egin baitzituzten”.
Barague Anderearena ere aurkitzen da " armada alemaniarretik ihes egin zuten desertore holandarrak bere etxean gorde zituena", Gabrielle Lestournel Anderearena, trenbideetako langile guziek ezagutzen zuten geltokiko liburuzainak klandestinitatean etengabe zeramatzan ekintzagatik, eta Romatet anderearena " bereziki Makiari janari gordailu baliosak erakutsi zizkiona"…
Bilketa osatzeko, Bask'Ellesekoek interesa duten pertsonak gomitatzen dituzte beste emazte-izen garrantzitsu batzuk proposa ditzaten. Eta Michaëlle Clapisson-ek hau gehitzen du: "hasi dugun parte-hartze herritar mugimendu honek "gaur emakume nabarmena izatea?" zer erran nahi duen jakitea ere galdetzen du.
Argibide gehiago > lesbaskelles.org
"Femmes, de l'ombre à la lumière" erakusketa, Mediateka, Gobernadore karrika, 10a. Argibide gehiago > mediatheque.bayonne.fr
Les bascos elkartearen barnean atal bat osatzen dute Besk’ellesekoek. Memento honetan, lineako parte hartze prozesua ezarri dute abian, herritarrei formularioa bete dezaten proposatuz eta itzaletik jalgitzea merezi duten emazte izenak aurkez ditzaten. Proposatuko diren izenak historialariek eta etnologoek osatu batzorde aholku-emaile baten iritzipean ezarriko dira. Batzordearen kideak honako hauek dira: Terexa Lekumberri, Sabine Cazenave, Olivier Ribeton, Claude Labat eta Jacques Ospital.